Inleiding
Algemeen
Voor u ligt de begroting voor 2023. In vervolg op het financieel kader is de begroting voor volgend jaar beleidsarm. In de begroting zijn alleen autonome ontwikkelingen opgenomen. Alle ambities uit het coalitieakkoord “Samen bouwen aan toekomstbestendig Houten” van Inwonerspartij Toekomst Houten, NatúúrlijkHouten, VVD en SGP zijn verwerkt in het collegeprogramma, dat apart wordt gepresenteerd inhoudelijk én financieel.
De programma’s kennen geen bestuurlijke inleiding of duiding, maar zijn een beleidsarme weergave van de stand van de programma’s.
Deze begroting komt tot stand in tijden van zorgelijke en belangrijke landelijke en geopolitieke ontwikkelingen. Bijvoorbeeld de stijgende inflatie (energieprijzen) en afnemende koopkracht van inwoners, de uitdagingen rondom asielopvang en de oorlog in Oekraïne. Als overheid, inwoners en organisaties willen we hierin samen op trekken. Een groot deel van de financiële oplossingen voor deze problemen verwachten we van het kabinet. Daar waar wij als gemeentebestuur onze inwoners en organisaties kunnen ondersteunen doen we dat. Bijvoorbeeld de vluchtelingenopvang voor Oekraïners, de gesprekken met het COA over de Essenkade 2 en de uitkering van een energietoeslag voor inwoners met een laag inkomen.
Relatie tussen de begroting 2023 en het collegeprogramma
Het collegeprogramma wordt feitelijk de 1e begrotingswijziging op de begroting 2023 in de begrotingsraad van november a.s.. Vanwege de omvang en complexiteit van het collegeprogramma heeft de productie daarvan afzonderlijk en gelijktijdig met de productie van de begroting plaatsgevonden. Naar aanleiding van het vaststellen van de begrotingsrichtlijnen en het financieel kader in de raad van 5 juli jl zijn we gestart met het opstellen van de begroting 2023. Het was tijd technisch niet mogelijk om het concept collegeprogramma op het einde van dit productieproces nog in deze begroting te verwerken.
De basis voor besluitvorming over het collegeprogramma is het financieel meerjarenperspectief dat pas bij de begroting definitief door de raad wordt vastgesteld. De verwachting is dat bij de vaststelling van de begroting door de raad het meerjarenperspectief niet meer wijzigt. Deze verwachting is gebaseerd op het feit dat de begroting zelf, zoals eerder aangegeven, beleidsarm is opgesteld. Er zijn alleen autonome ontwikkelingen opgenomen. Alle nieuwe beleidsmatige ontwikkelingen zijn verwerkt in het collegeprogramma.
Prognose begroting 2023 en meerjarenbegroting
De meerjarenbegroting heeft een structureel sluitend saldo voor de jaren 2023-2025 en voldoet hiermee aan de norm voor repressief toezicht van de provincie Utrecht. Eén van de voorwaarden voor repressief toezicht is namelijk dat de begroting structureel en reëel in evenwicht is: de structurele baten dekken ieder jaar de structurele lasten en de ramingen zijn realistisch. Van de meerjarenraming moet minimaal óf het eerste jaar (2023) óf het laatste jaar (2026) structureel in evenwicht zijn.
Het jaar 2026 is op dit moment niet sluitend. De oorzaak van de niet-sluitende begroting in het jaar 2026 ligt met name bij de algemene uitkering. Diverse grote posten (herindeling, toename accres, opschalingskorting) pakken tegelijkertijd zeer ongunstig uit, waardoor via de meicirculaire 2022 de bijdrage uit het gemeentefonds van 2025 op 2026 met maar liefst € 6,5 mln afneemt. Dit geldt niet alleen voor Houten maar is een landelijk probleem.
De inschatting is dat dit beeld niet zo zal blijven. Er moet nog aanvullend onderzoek, overleg tussen VNG en het Rijk en besluitvorming door het Rijk hierover plaatsvinden. Een redelijke aanname op dit moment is dat de gekorte bedragen voor een belangrijk deel zullen worden opgelost. Onduidelijk en onzeker is wat dan wel het beeld zal worden. Die duidelijkheid krijgen we naar verwachting in het komende voorjaar in de meicirculaire 2023.
De prognose van de begroting 2023 en meerjarenbegroting 2024-2026 wordt in dit hoofdstuk onder Toelichting begroting 2023 en meerjarenbegroting 2024-2026 toegelicht.